न्यू यॉर्क/वॉशिंग्टन: आपल्या सौरमालेबाहेरील एका दूरच्या ग्रहावर जीवसृष्टी (alien) असण्याची सर्वात ठोस चिन्हं शास्त्रज्ञांना सापडली आहेत. जेम्स वेब अवकाश दुर्बिणीच्या (James Webb Space Telescope) साहाय्याने केलेल्या निरीक्षणातून K2-18 b या परग्रहाच्या वातावरणात असे वायू आढळले, जे पृथ्वीवर केवळ सजीवांद्वारेच निर्माण होतात.
🌍 कोण आहे हा ग्रह K2-18 b?
पृथ्वीपेक्षा 8.6 पट जड
124 प्रकाशवर्षे दूर, सिंह राशीत असलेल्या एका "रेड ड्वार्फ" ताऱ्याभोवती परिभ्रमण
2.6 पट मोठा व्यास
"हायसिअन वर्ल्ड" प्रकारातील ग्रह – पाण्याने भरलेला महासागर आणि हायड्रोजनयुक्त वातावरण
🔬 कोणते वायू आढळले?
डायमेथाइल सल्फाइड (DMS) आणि
डायमेथाइल डीसल्फाइड (DMDS)
हे दोन्ही वायू पृथ्वीवर समुद्रातील सूक्ष्म सजीव (फायटोप्लँक्टन) तयार करतात.
शास्त्रज्ञांनी याचे प्रमाण १० भाग प्रति दशलक्षहून अधिक असल्याचे सांगितले — पृथ्वीच्या तुलनेत हजारो पट जास्त!
🧪 याचा अर्थ काय?
शोधाचा अर्थ असा आहे की K2-18 b या ग्रहावर सूक्ष्म जीवसृष्टी असू शकते. पण लक्षात ठेवा, हे थेट जीवन सापडल्याचे जाहीर न करता फक्त जीवन संकेत (biosignature) असल्याचे सांगितले जात आहे.
शोधप्रमुख आणि केंब्रिज विद्यापीठातील खगोलशास्त्रज्ञ डॉ. निकू मधुसूदन यांनी सांगितले:
“ही एक क्रांतिकारी क्षण आहे. आपण आता त्या टप्प्यावर आहोत जिथे परग्रहांवर जीवसृष्टीचे संकेत शोधता येतात.”
🌌 आणखी काय?
या ग्रहाचे वातावरण "हायसिअन" प्रकाराचे असल्याचा कयास – म्हणजे हायड्रोजनयुक्त वातावरणात उबदार महासागर
मायक्रोबियल जीवन असण्याची शक्यता सर्वात जास्त
जेम्स वेब टेलिस्कोपने पूर्वीही मिथेन व कार्बन डायऑक्साईड आढळले होते – हे कार्बनयुक्त संयुगेही जीवनाचे द्योतक मानले जातात
🔭 शोधाची पद्धत:
"ट्रांझिट मेथड" वापरून – ग्रह ताऱ्यासमोरून जाताना, त्याच्या वातावरणातून जाणाऱ्या प्रकाशाचा अभ्यास करून विविध वायूंचा शोध घेतला जातो.
⚠️ सतर्कता हवी!
शास्त्रज्ञांचे स्पष्ट मत आहे की हा जीव सापडल्याचा दावा नाही, केवळ एक शक्यता आहे. अजून निरीक्षणे, प्रयोग आणि इतर कारणांची चाचपणी आवश्यक आहे.
🧠 एक विचार: माणसाने हजारो वर्षांपासून विचारलेला प्रश्न – "या विश्वात आपण एकटे आहोत का?" – आता उत्तराच्या जवळ पोहोचतोय का?
✍️ लेखक: रोहित
Comments
Post a Comment